من به تازگی مدرک دکترا را در رشته عمران گرایش سازه از یک دانشگاه خوب در ایران گرفتم. الان واقعاً نمی‌دانم که برای پستداک در دانشگاه‌های مطرح خارج از کشور اپلای کنم که بتوانم مسیر آکادمیک خودم را ادامه بدهم و به یک محقق برجسته تبدیل شوم، یا اینکه به فکر پیدا کردن یک شغل تمام‌وقت در شرکت‌های تکنولوژی بزرگ در کشورهای پیشرو مثل آلمان، کانادا یا آمریکا باشم که هم درآمد بهتری داشته باشم و هم تجربه صنعتی کسب کنم؟
کمی در مورد آینده شغلی هر کدام، میزان درآمد، سختی پیدا کردن موقعیت و اینکه کدام یک برای اقامت دائم شانس بیشتری دارد، سردرگم هستم. به نظر شما با توجه به شرایط فعلی و بازار کار رشته عمران در دنیا، کدام مسیر برای من منطقی‌تر است؟
داشتن مدرک دکترا و تصمیم‌گیری بین اپلای برای پستداک یا مشاغل مرتبط (جاب آفر) در خارج از کشور، یکی از چالش‌های رایج برای فارغ‌التحصیلان این مقطع است. هر کدام از این مسیرها مزایا و معایب خاص خود را دارند که باید با توجه به اهداف و اولویت‌های شخصی شما بررسی شوند.
پست داک (Postdoctoral Research Position):
پستداک در واقع یک دوره پژوهشی موقت پس از اتمام دکترا است که معمولاً در دانشگاه‌ها یا مراکز تحقیقاتی ارائه می‌شود. این دوره به شما امکان می‌دهد تا به عنوان یک محقق به آموزش و کسب تجربه بیشتر بپردازید و مهارت‌های خود را ارتقا دهید.
مزایای پست داک:
- ادامه مسیر آکادمیک: اگر هدف نهایی شما کار در دانشگاه و تدریس و پژوهش است، پستداک یک گام ضروری و مهم در این مسیر است.
- تقویت رزومه پژوهشی: فرصتی عالی برای انتشار مقالات بیشتر، همکاری با اساتید برجسته و ساختن یک رزومه قوی برای موقعیت‌های آکادمیک بالاتر.
- شبکه‌سازی: امکان آشنایی با محققان و اساتید بین‌المللی در حوزه تخصصی شما که می‌تواند در آینده شغلی شما بسیار مؤثر باشد.
- حقوق و مزایا: بسیاری از موقعیت‌های پستداک دارای حقوق و گاهی اوقات مزایای بیمه و سفر هستند، هرچند این میزان معمولاً کمتر از حقوق مشاغل صنعتی است.
- تمرکز بر پژوهش: شما می‌توانید به صورت متمرکز روی یک پروژه تحقیقاتی کار کنید و دانش خود را عمیق‌تر کنید.
- انعطاف‌پذیری: برخی از موقعیت‌های پستداک انعطاف‌پذیری بیشتری در ساعت کاری و انتخاب پروژه دارند.
معایب پست داک:
- موقت بودن: موقعیت‌های پستداک معمولاً موقت هستند (1 تا 5 سال) و تضمینی برای استخدام دائم پس از آن وجود ندارد.
- رقابت بالا: برای یافتن موقعیت‌های پستداک خوب، رقابت زیادی وجود دارد.
- درآمد کمتر: معمولاً حقوق پستداک کمتر از مشاغل صنعتی با مدرک دکترا است.
- فشار برای چاپ مقاله: نیاز به انتشار مقالات در ژورنال‌های معتبر برای پیشرفت شغلی.
- مسیر شغلی نامشخص: پس از پستداک، ممکن است یافتن شغل دائم در آکادمی دشوار باشد و بسیاری از فارغ‌التحصیلان پستداک مجبور به ترک دانشگاه می‌شوند.
- عدم کسب مدرک: در پایان دوره پستداک مدرک خاصی صادر نمی‌شود و صرفاً گواهی اتمام دوره دریافت می‌کنید.
مشاغل مرتبط (جاب آفر) در خارج از کشور:
این مسیر به معنای یافتن شغل در شرکت‌ها، صنایع، سازمان‌های دولتی یا غیردولتی، یا حتی استارت‌آپ‌ها است که مرتبط با رشته و تخصص شما باشد.
مزایای مشاغل مرتبط:
- درآمد بالاتر: معمولاً مشاغل صنعتی و شرکتی حقوق بسیار بهتری نسبت به موقعیت‌های آکادمیک (پستداک) دارند.
- امنیت شغلی بیشتر: بسیاری از این مشاغل دارای قراردادهای بلندمدت و امنیت شغلی بیشتری هستند.
- تنوع کاری: ممکن است در صنایع مختلف و در نقش‌های گوناگون (تحقیق و توسعه، مدیریت پروژه، مشاوره، تحلیل داده و…) فرصت‌های شغلی وجود داشته باشد.
- توسعه مهارت‌های عملی: فرصت برای به کارگیری دانش نظری در محیط واقعی و توسعه مهارت‌های کاربردی.
- کسب تجربه صنعتی: تجربه کار در صنعت می‌تواند برای آینده شغلی شما بسیار ارزشمند باشد، چه در همان کشور و چه در بازگشت به کشور خودتان.
- امکان اخذ اقامت: در بسیاری از کشورها، داشتن جاب آفر و کار تمام وقت می‌تواند به شما در اخذ اقامت دائم کمک کند.
معایب مشاغل مرتبط:
- رقابت بالا: یافتن جاب آفر در خارج از کشور، به خصوص برای فارغ‌التحصیلان جدید، می‌تواند بسیار رقابتی باشد.
- نیاز به مهارت‌های عملی و زبانی قوی: علاوه بر دانش تخصصی، نیاز به مهارت‌های ارتباطی، کار تیمی و اغلب تسلط کامل به زبان کشور مقصد دارید.
- ممکن است مستقیماً مرتبط با پژوهش نباشد: برخی مشاغل ممکن است کمتر پژوهشی باشند و بیشتر بر جنبه‌های کاربردی و توسعه تمرکز داشته باشند.
- فرایند پیچیده کاریابی و ویزا: پیدا کردن شغل، شرکت در مصاحبه‌ها و گرفتن ویزای کار می‌تواند زمان‌بر و پیچیده باشد.
- تفاوت‌های فرهنگی و کاری: ممکن است نیاز به سازگاری با فرهنگ کاری جدید و انتظارات متفاوت از آنچه در محیط آکادمیک تجربه کرده‌اید، داشته باشید.
چگونه تصمیم بگیرید؟
برای تصمیم‌گیری، به سوالات زیر پاسخ دهید:
-
هدف نهایی شما چیست؟
- آیا می‌خواهید در دانشگاه بمانید و به تدریس و پژوهش ادامه دهید و در نهایت استاد شوید؟ (پستداک)
- آیا به دنبال ورود به صنعت و کسب درآمد بالاتر هستید؟ (جاب آفر)
- آیا می‌خواهید در یک محیط پویا و کاربردی کار کنید؟ (جاب آفر)
-
میزان ریسک‌پذیری شما چقدر است؟
- پستداک می‌تواند مسیری پر ریسک‌تر برای رسیدن به موقعیت دائم آکادمیک باشد.
- جاب آفر ممکن است در ابتدا سخت‌تر پیدا شود، اما به محض ورود به بازار کار، امنیت شغلی بیشتری خواهید داشت.
-
شرایط مالی شما چگونه است؟
- اگر نیاز فوری به درآمد بالا دارید، جاب آفر ممکن است گزینه بهتری باشد.
- اگر می‌توانید با درآمد کمتر در دوره پستداک کنار بیایید و روی پژوهش تمرکز کنید، این مسیر هم برای شما مناسب است.
-
وضعیت رزومه و مهارت‌های شما:
- آیا رزومه پژوهشی قوی (مقالات، کنفرانس‌ها) برای پستداک دارید؟
- آیا مهارت‌های عملی، زبان، و توانایی‌های ارتباطی لازم برای یک شغل صنعتی را دارا هستید؟
گام‌های بعدی:
- جستجو و تحقیق:
- برای پستداک: وب‌سایت‌های دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی، پورتال‌های شغلی آکادمیک (مانند AcademicPositions.com, Nature Careers, Science Careers)، لینکدین (LinkedIn) و ارتباط مستقیم با اساتید در حوزه تخصصی شما.
- برای جاب آفر: وب‌سایت‌های کاریابی بین‌المللی (مانند LinkedIn, Indeed, Glassdoor, Monster)، سایت‌های شرکت‌ها، آژانس‌های کاریابی و شبکه‌سازی حرفه‌ای.
- تقویت رزومه و مدارک:
- برای هر دو مسیر، داشتن یک رزومه (CV) قوی و انگیزه نامه (Cover Letter/Motivation Letter) متناسب با موقعیت مورد نظر حیاتی است.
- برای پستداک، تاکید بر انتشارات، کنفرانس‌ها، و تجربه پژوهشی.
- برای جاب آفر، تاکید بر مهارت‌های عملی، تجربه کاری (حتی در پروژه‌های دکترا)، و توانایی حل مسئله.
- مدرک زبان: برای هر دو گزینه، داشتن مدرک زبان معتبر (آیلتس، تافل) معمولاً الزامی است.
- شبکه‌سازی: فعال بودن در لینکدین، شرکت در کنفرانس‌ها و وبینارها، و ارتباط با افراد در حوزه تخصصی خود می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.
در نهایت، هیچ پاسخ واحدی برای همه افراد وجود ندارد. بهترین کار این است که هر دو گزینه را به طور جدی بررسی کنید، اهداف خود را مشخص کنید و سپس با توجه به شرایط شخصی و بازار کار، تصمیم نهایی را بگیرید. ممکن است حتی در ابتدا برای هر دو مسیر اپلای کنید تا شانس خود را افزایش دهید و سپس بر اساس پیشنهاداتی که دریافت می‌کنید، انتخاب نهایی را انجام دهید