متا آنالیز یعنی چه

متا آنالیز یا فراتحلیل به روشی در علم آمار گفته می‌شود که برای ترکیب و تحلیل نتایج چندین مطالعه مستقل و جداگانه استفاده می‌شود. در متا آنالیز، داده‌های کمّی حاصل از مطالعات مختلف گردآوری می‌شوند و با استفاده از تکنیک‌های آماری، نتایج آن‌ها به‌صورت یکپارچه تحلیل می‌گردد. هدف متا آنالیز این است که با ترکیب داده‌ها به نتایجی جامع‌تر و با اعتبار بالاتر برسد که به‌تنهایی در یک مطالعه مجزا قابل دستیابی نیست.

هدف‌های اصلی متا آنالیز

1. ارائه یک نتیجه کلی از مطالعات مختلف
   متا آنالیز به محققان این امکان را می‌دهد که نتایج چندین مطالعه را کنار هم قرار داده و از آن‌ها نتیجه‌گیری جامعی ارائه کنند که با بررسی یک مطالعه به‌تنهایی قابل دستیابی نیست.
2. افزایش دقت و اطمینان از نتایج
   ترکیب داده‌های چندین مطالعه در متا آنالیز باعث افزایش حجم نمونه می‌شود که این امر به پژوهشگران کمک می‌کند نتایج خود را با دقت بالاتر و اطمینان بیشتری ارزیابی کنند.
3. شناسایی الگوها و تأثیرات کوچک
   گاهی نتایج یک مطالعه به‌تنهایی نمی‌تواند نشان‌دهنده تاثیرات کوچک و پراکنده باشد، اما متا آنالیز با جمع‌بندی داده‌ها از چندین تحقیق این امکان را فراهم می‌کند که اثرات ظریف و الگوهای پنهان بهتر آشکار شوند.

فرآیند متا آنالیز

1. شناسایی و انتخاب مطالعات
   ابتدا مطالعات مرتبط با موضوع تحقیق از پایگاه‌های اطلاعاتی گردآوری می‌شوند و آن‌هایی که با معیارهای پژوهش سازگار هستند انتخاب می‌شوند.
2. استخراج داده‌ها
   داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز از هر مطالعه استخراج شده و به شکل قابل مقایسه‌ای دسته‌بندی می‌شوند تا در مرحله تحلیل استفاده شوند.
3. تجزیه و تحلیل آماری
   سپس داده‌ها با استفاده از روش‌های آماری ترکیب و تحلیل می‌شوند، به طوری که نتایج نهایی، تاثیر و اعتبار کلی یافته‌ها را نشان دهند.
4. تفسیر نتایج
   در نهایت، نتایج متا آنالیز به‌گونه‌ای تفسیر می‌شوند که به محققان و تصمیم‌گیرندگان اطلاعاتی جامع‌تر و دقیق‌تر درباره موضوع مورد مطالعه ارائه دهند.

مثال‌هایی از کاربرد متا آنالیز

متا آنالیز به‌طور گسترده در حوزه‌های مختلف علمی، از جمله پزشکی، روان‌شناسی، علوم اجتماعی، و آموزش، به‌کار می‌رود. برای مثال، در پزشکی برای بررسی اثر یک دارو یا روش درمانی با جمع‌بندی نتایج مطالعات متعدد استفاده می‌شود و به تصمیم‌گیری درباره‌ی کارایی و اثربخشی آن کمک می‌کند