تحقیق کیفی Qualitative research به دنبال فهم پدیده ها در بطن و زمینه خاص با استفاده از رهیافت و رویکردی طبیعت گرایانه است.
فصول اول و دوم رساله دکتری ام را انجام داده ام، روش تحقیقم کیفی هست اما دید روشنی نسبت به ماهیت روش کیفی و فرقش با روش کمی ندارم، لطفا در این زمینه راهنمایی کنید.
با تشکر از سوال شما دانشجوی عزیز دکتری:
تحقیق کیفی چیست؟
تحقیق کیفی Qualitative research به دنبال فهم پدیده ها در بطن و زمینه خاص با استفاده از رهیافت و رویکردی طبیعت گرایانه است. در اینجا همچون محیط جهان واقعی، پژوهشگر تلاش نمیکند پدیده ی کشش و علاقه را تحت کنترل خود درآورد. تحقیق کیفی بسیار خاص است یعنی گونه ای از تحقیق است که یافته های آن از طریق شیوههای آماری یا دیگر ابزارهای کمی به دست نیامده است. در عوض یافته هایی را از بطن جهان واقعی، جایی که «پدیده» به طور طبیعی ظاهر میشود، فراهم میسازد.
محققان کیفی برعکس محققان کمی که به دنبال تصمیمات علّی، پیشگویی و تعمیم یافته ها هستند، در پی شفاف سازی، فهم و استنباط حالتهای مشابه اند. تجزیه و تحلیلهای کیفی نشأت گرفته از دانشی متفاوت از روشهای کمی است زیرا یک طرف درباره ماهیت فلسفی بنیادین هر الگو از طریق بهره گیری از مصاحبه های مشروح بحث میکند و طرف دیگر بر سازگاری آشکار روشهای این دو تأکید میکند، یعنی بهره گیری از مواهب اعداد و عبارات. این بدین معنی است که روش هایی مانند مصاحبه و مشاهده در الگوهای طبیعی (تفسیری)، غالب بوده و برای الگوهای اثبات گرایی (پوزیتیویستی) در جایی که استفاده از روش پیمایش به گونهای معکوس عمل میکند، کمک دهنده و مؤثر است. گرچه چنین ادعا شده که پژوهشگران کمی میکوشند تا حد امکان خود را از فرآیند تحقیق به دور بدارند، پژوهشگران کیفی ناگزیرند که درگیری و نقش خود را در فرآیند تحقیق، بپذیرند.
پاتن مفهوم درگیری و غوطه وری محقق در تحقیق را مورد تأیید قرار داد با این بحث که جهان واقعی در معرض تغییر است بنابراین یک محقق کیفی باید در روند و فرآیند تغییرات حضور داشته باشد تا حادثه را پیش و پس از وقوع، ثبت کند.
به هر حال هر دو گروه محققان کیفی و کمی نیازمند اثبات این نکته هستند که تحقیقاتشان معتبر است در حالی که اعتبار بخشی در تحقیقات کمی به ساخت ابزار نیاز دارد، در تحقیقات کیفی «خود محقق» ابزار است.
بنابراین به نظر میرسد وقتی محققان کمی از روایی و پایایی تحقیق صحبت میکنند، اغلب به تحقیقی اشاره دارند که از اعتبار برخوردار است در حالی که اعتبار تحقیق کیفی به میزان توانایی و تلاش محقق بستگی دارد. با آن که روایی و پایایی در مطالعات کمی به طور مجزا مورد توجه قرار میگیرند اما در تحقیق کیفی این چنین نیست، و به جای آنها اصطلاحاتی که در برگیرنده هر دو مفهوم هستند از جمله: اعتبار پذیری، انتقال پذیری و اعتماد پذیری به کار میروند.