Conflict of Interest یا تضاد منافع به موقعیتی اشاره دارد که در آن منافع شخصی یا حرفه‌ای فرد با منافع یک پژوهش، سازمان، یا وظیفه خاص تداخل پیدا می‌کند و ممکن است بر تصمیم‌گیری‌های فرد تأثیر بگذارد. در Research (پژوهش) و Academic Publishing (انتشار علمی)، تضاد منافع می‌تواند منجر به ایجاد سوگیری در نتایج یا تفسیرها شود. به همین دلیل، مجلات علمی و پژوهشی از نویسندگان، داوران و سردبیران می‌خواهند که هرگونه تضاد منافع احتمالی را Disclose (افشا) کنند.
نمونه‌هایی از تضاد منافع در پژوهش
- Financial Conflict (تضاد مالی): اگر پژوهشگری از یک شرکت یا Sponsorship (حمایت مالی) از یک سازمان دریافت کرده باشد، ممکن است منافع مالی آن شرکت بر نتایج پژوهش اثر بگذارد. برای مثال، پژوهشی که توسط یک شرکت داروسازی حمایت مالی شده، احتمالاً نتایجی ارائه می‌دهد که به نفع آن شرکت است.
- Personal or Professional Conflict (تضاد شخصی یا حرفه‌ای): اگر پژوهشگر، داور یا سردبیر روابط نزدیکی با افرادی که در پژوهش نقش دارند داشته باشد، ممکن است بر تصمیم‌گیری او تأثیر بگذارد. این شامل Family Connections (ارتباطات خانوادگی)، Friendship (دوستی) یا حتی Rivalries (رقابت‌های شخصی) است که می‌تواند منجر به سوگیری در نتایج شود.
- Intellectual or Ideological Conflict (تضاد فکری یا ایدئولوژیک): گاهی اوقات، پژوهشگر یا داور ممکن است Personal Beliefs (عقاید شخصی) یا دیدگاه‌هایی داشته باشد که با موضوع پژوهش در تضاد باشد. این موضوع ممکن است باعث سوگیری و عدم تحلیل بی‌طرفانه پژوهش شود.
اهمیت شفافیت در اعلام تضاد منافع
اعلام تضاد منافع به ایجاد شفافیت و افزایش اعتبار پژوهش کمک می‌کند و باعث می‌شود مخاطبان از عواملی که ممکن است بر نتایج تأثیر بگذارند، آگاه باشند. در این راستا، مجلات علمی از نویسندگان می‌خواهند که هر نوع Potential Conflict (تضاد احتمالی) را در بخش مشخصی از مقاله، مانند Conflict of Interest Statement، توضیح دهند. اگر این تضاد به درستی اعلام نشود و بعداً مشخص شود، ممکن است اعتبار مقاله زیر سوال برود و حتی Retraction (پس‌گیری مقاله) توسط مجله صورت گیرد.
راه‌کارها برای مدیریت تضاد منافع
- Disclosure of Conflict of Interest (افشای تضاد منافع): نویسندگان باید به صورت شفاف هر نوع تضاد منافع مالی، شخصی یا حرفه‌ای را افشا کنند تا بی‌طرفی پژوهش حفظ شود.
- Independent Peer Review (داوری بی‌طرف): مجلات علمی معمولاً از داورانی استفاده می‌کنند که با نویسندگان و موضوع تحقیق ارتباطی ندارند تا از Bias (سوگیری) در نتایج جلوگیری شود.
- Third-Party Decision Making (تصمیم‌گیری مستقل): در برخی موارد، تصمیم‌گیری نهایی در مورد مقاله به افرادی که ارتباطی با پژوهشگران ندارند سپرده می‌شود تا نتیجه‌گیری علمی با دقت و بی‌طرفی صورت گیرد.
اعلام و مدیریت تضاد منافع یکی از اصول Research Ethics (اخلاق پژوهشی) است و به ارتقای استانداردهای علمی و اعتماد عمومی به نتایج پژوهش کمک می‌کند.