نشستید و به اپلای به دانشگاه های خارجی فکر می کنید و به اون همه نامه، و پیش خودتون می گید چطور سریع انجامشون بدم؟ و چطور عالی انجامشون بدم؟ صحبت امروز درباره اینه که چطور یک انگیزه نامه یا موتیویشن لتر بنویسیم. بگذارید بهش بگیم SOP.
فرق بیانیه شخصی و SOP
تعابیر زیادی از انگیزه نامه اپلای یا انگیزه نامه ای که برای بورسیه نوشته میشه وجود داره اما دو نوع رایج تر از بقیه هستند. یکیشون بیانیه شخصی یا Personal Statement شماست و اون یکی انگیزه نامه (SOP) یا Statement of Purpose هست. قبل از اینکه مفصلاً درباره انگیزه نامه بورسیه Scholarship صحبت کنیم، که موضوع اصلی امروز است، می خواهم بهتون بگم بیانیه شخصی چی هست و تفاوت آن با انگیزه نامه چیست؟
نوشتن بیانیه شخصی هدف
بیانیه شخصی، روایتی درباره تجربه های شخصی، کار، تجربه های داوطلبانه و هر چیزی از گذشته شما هست که شما را تبدیل به شمای الان کرده و شما را به این مقطع هدایت کرده، جایی که می خواهید اپلای کنید. بیانیه شخصی عموماً توسط اداره پذیرش (Admission Office) استفاده می شود تا معلوم شود با جامعه یا بدنه دانشجویی اونجا هماهنگی دارید یا خیر. ولی انگیزه نامه یا SOP یک پل محسوب می شود بین تجربه قبلی شما و آینده ای که می خواهید توی این دوره یا مشخصاً دانشگاه بسازید.
SOP توسط کارشناس های پذیرش استفاده می شود تا بررسی شود که با اون دوره هم راستا هست یا خیر. به طور کلی، دوره های لیسانس از شما بیانیه شخصی می خواهند (Personal Statement is required usually for undergrad admissions) و موسسه های فوق لیسانس از شما می خواهند که یک انگیزه نامه ارسال کنید (SOP is required usually for admissions to graduate schools) و بعضاً یک بیانیه شخصی و رزومه هم می خواهند.
پس قبل از اینکه نوشتن اون بیانیه شخصی عالی را شروع کنید بهتر است که همه گواهی ها، تجربه ها، جوایز، سرتیفیکیت هایتان را روی کاغذ بیاورید و آنها را به سه دسته تقسیم کنید. دسته اول اطلاعاتی هستند که فکر می کنید باید داخل CV یا رزومه تان بیاید (Info you want to write on your CV or resume (one paper)). رزومه در حالت عادی، بیشتر از یک صفحه نیست. دسته دوم، اطلاعاتی هستند که فکر می کنید باید داخل انگیزه نامه تان بیاید (info you want to write on your SOP). دسته سوم، روایت های جالب زندگی تان هستند که می خواهید داخل بیانیه شخصی بیاورید (Stories you want to talk about on your personal statement).
حالا که همه چیز را مکتوب دارید و تقسیم بندی کردید بیاید در مورد اون انگیزه نامه عالی صحبت کنیم. من این اطلاعات را به شش بخش تقسیم کردم که هر کدام توی انگلیسی با یک حرف P (6P’s) شروع می شوند.
احساس کردم اینجوری راحت تر باشه که توی ذهنمون بماند.
انگیزه در انگیزه نامه
اولین مورد، انگیزه است (Purpose). شما باید داخل SOP اهداف و انگیزه هاتون را به وضوح بیان کنید (Clear articulation of your goals and interests). می خواهم چند تا سوال بهتون بگم که برای این مورد، درباره شون فکر کنید. در وهله اول، چرا می خواهید فوق لیسانس بخوانید؟ (Why do you want to do graduate studies?)؛ این مدرک را برای چی می خواهید؟ (Why do you want to do this course?)؛ اگر دوره ای می گذرانید که مبتنی بر تحقیق است، آیا علایقی دارید که بخواهید به واسطه این مدرک بهشون برسید؟ (Talk about your research interests)؛ اگر یک دوره حرفه ای را می گذرانید، مهارت ها و دانشی که امیدوارید توی این دوره کسب کنید چی هستند؟ (What skills & knowledge do you hope to gain?)؛ چند سوال نمونه دیگر به صورت زیر می باشند:
بعد از اتمام دوره، می خواهید چکار کنید؟ (?What do you want to do after you complete this program) مثلاً می خواهید شغلی را انتخاب کنید؟ می خواهید یک استارتاپ راه بیاندازید یا وارد فضای تحقیقاتی و آکادمیک شوید؟
اینها تعدادی سوال بودند که میخ واهم وقتی انگیزه تان را می نویسید موردی که برای اپلای خیلی مهم است، بهشون فکر کنید.
Past experiences
مورد دوم، تجربه های گذشته است (Past experience) و سوالاتی که می خواهم در موردشون فکر کنید اینها هستند:
چه تجربه هایی را از چه نوع و به چه میزان دارید؟ (What kind of and how much past experience)؛ و اگر تجربه کاری دارید، امید دارید چه مهارت هایی را طی دوره کسب کنید؟ (What skills do you hope to gain from this program?) و آن تجربه چه ارتباطی به این دوره دارد؟ وقتی درباره تجربه قبلی صحبت می کنیم مهم است که نمونه های واضح و منسجمی بیاورید (Shared vivid, concrete examples of your work) مثلاً مقاله ای نوشتید و اون مقاله جایی منتشر شده است (Wrote / Published a paper) مثلاً پروژه ای انجام دادید که ارتباط مستقیمی با کاری که می خواهید توی این دانشگاه انجام دهید دارد (Project work)؛ شاید ارائه ای داشتید یا با مربی ای کار کردید که مستقیماً به دوره مربوط می شود (Made a presentation of worked with a mentor) این مثال های به خصوص را بیان کنید. چون کمک می کند آماده بودنتون برای دوره فوق لیسانس را باور پذیر می کند.
Program
مورد سوم، دوره هست (Program) که شالوده SOP به حساب می آید. گفتیم که SOP پیوندی است بین تجربه گذشته شما و آینده ای که می خواهید با این دوره توی این دانشگاه بسازید. چند سوال هست که می خواهم در رابطه با دوره، بهشون فکر کنید.
اول اینکه اگر دارید به کشوری غیر از کشور خودتون اپلای می کنید، مثل کانادا یا استرالیا و غیره… باید این سوال را جواب بدید، چرا می خواهید توی اون کشور تحصیل کنید؟ (Why do you want to study in that country?)؛ اگر به کشور خودتون اپلای می کنید، می توانید از این سوال رد بشوید. دومین جنبه این است که چرا می خواهید توی اون دانشگاه به خصوص تحصیل کنید؟ (Why do you want to study at that college?)؛ و اینجا باید به کلمه هاتون دقت کنید. باید یادتون باشد که کلمه های صحیحی استفاده کنید تا نشان بدهید که درباره آن دانشگاه تحقیق کرده اید و واقعاً به آن دانشگاه علاقه دارید. اما ادامه دارد، برخی از سوال هایی که باید بهشون فکر کنید اینها هستند: ارتباط کار شما با دوره چیست؟ (How does your work connect with the program?)؛ دوره چطور می تواند نیاز ها و انگیزه های شما را رفع کند؟ (How does the program fulfil your needs and interests?)؛ انتظارهای شما از دوره چیست و انتفاع شما برای دوره چه خواهد بود؟ (What are your expectations from the program?)؛ آیا دپارتمان، روش تحقیق به خصوص دارد که دوست دارید؟ (Do you like the research methodology?)؛ آیا برنامه تحصیلی دوره برای شما جذاب است؟ (Do you like any facet of the curriculum?)؛ یا مثلاً استاد مشخصی هست که بخواهید با ایشون کار کنید؟ (Is there any professor you would like to work with?)؛ این مسئله خیلی جالب است اگر استادی از دانشکده را می شناسید که کاری انجام داده که هم راستا با کاری است که شما می خواهید انجام بدید خیلی منطقی است که داخل انگیزه نامه تان، به ایشان اشاره کنید. حتی می توانید قبل از اینکه SOP تون را بنویسید، با ایشان تماس بگیرید (You can contact the professor beforehand) و بخواهید SOP شما را سریع تر تایید کند.
انجام این تحقیقات به آنها نشان می دهد که علاقه مند به دوره هستید و آماده اید برای دوره ای که علاقه مند هستید به سختی کار کنید.
Personality
مورد چهارم، شخصیت (Personality) است. جدا از کار و تحصیلتان، چه چیزهایی درباره شما وجود دارد که باعث می شود خاص باشید؟ یکی دو مورد از چیزهایی که می خواهید درباره شخصیتتان به اداره پذیرش بگویید چی هستند؟ درباره بدنه دانشجویی (Student body) چی می دانید؟ و اینکه درباره نحوه هماهنگی تان چه فکری می کنید؟ هم جنبه ای از پیوند شخصیتتون با شخصیت دانشگاه محسوب می شود.
انگیزه نامه خوب
کلید نوشتن SOP خوب این است که خاص و یکتا باشد و توی ذهن کارشناس های پذیرش بماند (The key to writing a good SOP is to be unique) پس به جای اینکه چیزهای بدیهی بنویسید، مثلاً مفتخرم به این دوره ملحق شوم؛ علاقه مند هستم دانش و مهارت های ویژه ای کسب نمایم؛ بهتر است بیانیه شخصی را با نقل قول یا تجربه و ماجرایی کوتاه در زندگی خودتان شروع کنید که ارتباط مستقیمی با دوره مد نظرتون دارد (You can begin the SOP with a quote, an anecdote or an experience).
انگیزه نامه به انگلیسی سلیس
مورد پنجم، انگلیسی صریح (Plain English) است. شما باید ارتباطی واضح و موثر برقرار کنید. می دانم و طبیعی است که بعضاً بخواهیم از کلمه های قلمبه سلمبه ای که توی لغت نامه پیدا کردیم و فکر کردیم خیلی خفن می شود که توی SOP مان بیاوریم استفاده کنیم ولی این کار را نکنید. ساده و موثر بنویسید. از کلمه های مناسب استفاده کنید، ولی جوری که خوندنش خیلی خیلی ساده باشد. گاهی هم دانشجویانی هستند که تمایل دارند SOP شان را فرد دیگری برایشان بنویسید. می دانم که وسوسه برانگیز است و احساس می کنید که دارید لا به لای کارهایی که باید انجام بدید خفه می شوید. اما جداً توصیه می کنم که این کار را انجام ندهید. به خودتان زمان بدهید آرام پیش بروید ولی خودتان بنویسید. دلیل دیگری هم برای این کار وجود دارد دانشگاه ها راه هایی برای وصل کردن نوشته های قبلی شما به SOP شما دارند. ممکن است قبلاً نامه هایی ارسال کرده باشید یا به نمره تافل یا آیلتس یا آزمون SAT شما نگاه بیاندازند و آنها را کنار هم قرار بدهند و ببینند آیا نوشته شما معتبر و برای خودتان هست یا خیر! پس اعتبار و یکتایی و اصیل بودن، مهم ترین مسائل هستند. خودتان بنویسید و به خودتان باور داشته باشید.
فرایند انگیزه نامه SOP
مورد ششم، فرآیند یا پروسه (Process) است. من عمیقاً باور دارم که اگر پروسه را صحیح انجام بدهید، نتیجه نهایی قطعاً عالی از آب در خواهد آمد. اولین عنصر پروسه این است که زودتر شروع کنید. پس برای مثال، اگر دارید برای دانشگاه اپلای می کنید و تاریخ اپلای حوالی اکتبر و نوامبر امسال است و ما توی ژوئن هستیم، بهترین زمان شروع همین الان است سه تا چهار ماه وقت کنار بگذارید. (Begin early, Give 3-4 months to write the SOP). نوشتن یک پروسه است مثل ترشی که باید جا بیافتد و در آخر چون بعضاً مجبور می شوید از نو بنویسید و بنویسید، به معنای عمیق تری از نوشته خود پی می برید و در نهایت، کارتون جا می افتد. فقط با زمان و تلاشی که بهش اختصاص می دهید این نتیجه دریافت می شود. نمونه هایSOP زیادی بخوانید. این کار به شما اعتماد به نفس می دهد. در اینترنت موردهای زیادی برای خواندن پیدا می کنید. اما هیچ وقت حتی یک خط هم از آنها کپی نکنید. (Never lift a single line from anyone else’s SOP).
انگیزه نامه یکتا
نکته سومی که به شما می گویم این است که از قواعد پیروی کنید (Always follow directions). کمی قبل تر گفتم که نوشته تان یکتا باشد. بله یکتا باشد. همه اون شخصی سازی ها را انجام بدهید ولی داخل چارچوب چون هر کاری غیر از این استراتژی پر ریسکی محسوب می شود. آخرین عنصر پروسه بازخوانی (Proof-read) است. نوشته خود را بخوانید و بخوانید. دنبال غلط های گرامری، ویرگول ها، علامت های نگارشی، ایرادهای نوشتاری باشید. متن را به چند نفر نشان بدهید تا بازخوردشان را ببینید (Get feedback from a number of people from different fields). نگران بازخور منفی نباشید. به استادها و دوستان و سال بالایی هایتان نشان بدهید شاید اقوامتان کسی هستند که توی این حوزه کار کرده و یا توی آن دانشگاه درس خوانده است. نوشته تان را به آنها نشان دهید و بازخوردشان را دریافت کنید. ویرایش کنید و ویرایش کنید.
بیان در انگیزه نامه اپلای
زیاد از کلمه «من» استفاده نکنید از زبان عامیانه هم همین طور. (Avoid overusing the word ‘I’ and don’t use slang of short forms) شاید معنی اصطلاح ها را ندانید. نوشته تان را قبل از تحویل نهایی کنید. اما مسئله محدودیت کلمه، معمولاً می گویند مجاز هستید که تعداد محدودی کلمه استفاده کنید. اما اگر نگفتند، هیچ وقت از دو صفحه بیشتر ننویسید (Never let your SOP exceed 2 pages). یک نکته دیگر اینکه در SOP بر خلاف بیانیه شخصی، اطلاعات شخصی تان را کم دخیل کنید (In a SOP keep your personal info limited). چون همان طور که گفتم، SOP عمدتاً درباره دوره و هماهنگی شما با آن است. پس پای عناصر شخصی را فقط وقتی وسط بکشید که می خواهید درباره شخصیت یا تجربه هایتان صحبت کنید.
ویرایش و روخوانی انگیزه نامه
می توانید از یک برنامه روخوانی استفاده کنید (Try using reading app to proof-read the SOP). نوشته تان را به یک برنامه روخوانی بدهید و اجازه بدهید برایتان روخوانی کند. این کار در مورد من خیلی جواب می دهد. چون نوشته ام را می شنوم و متوجه می شوم که فلان جا به نظر جور در نمی آید و باید تغییرش بدهم.
قبل از اینکه صحبتمان تمام شود، از شما می خواهم به نکته هایی که سه متخصص در مورد یک نامه عالی می گویند گوش کنید.
بیانیه شخصی اپلای
بیانیه شخصی، بنیان اپلای شما محسوب می شود. پس هر چیزی که توی آن 750 کلمه که محدودیت شما به حساب می آید بنویسید. قبول یا رد اپلای شما را تعیین می کند. پس هر کس که می خواهد یک بیانیه شخصی برای دانشگاه حقوق آمریکا بنویسد به نظر من باید به شش مسئله بپردازد. اولین سوال این است که پیشینه اش چیست؟ اهل کجاست؟ (Background / Personal Story). اینها به روایت شخصی آن فرد مربوط می شود. چه چیزی به شما انگیزه داده که به دنبال حقوق بروید و نظرتان درباره شغل حقوق چیست؟
دومین سوال این است که توی مدرسه حقوق، چه کارهایی کردید؟ تمایلاتتون چی بوده است؟ (What did you do while at Law school). حوزه های مورد علاقه تون چی بوده است؟ علایق تحقیقاتی تان در دوره اول تحصیل حقوق شامل چه چیزهایی می شده؟
سومین سوال این است که چرا می خواهید در این مقطع از زندگی تان، فوق لیسانس حقوق بگیرید؟ (Why do you want to do an LLM?).
انگیزه انتخاب دانشگاه
سوال چهارم این است که چرا این دانشگاه را انتخاب کردید؟ (Why this Law School?)
و سوال پنجم ترکیبی از سوال سوم و چهارم است. چرا می خواهید فوق لیسانس حقوق را در این دانشگاه بگیرید؟ (Why LLM from this University?).
انگیزه های آینده تحصیلی
و نهایتاً باید طرح آینده تان را برایشان مشخص کنید. هیئت پذیرش ترجیح می دهد که دانشجوها، طرح واضحی برای بعد از تحصیل داشته باشند.
انگیزه آینده فارغ تحصیلی
سوال ششم این است که وقتی به کشور خودتان یا جایی که می خواهید کار کنید برگشتید، می خواهید با مدرک فوق لیسانس حقوق تان چه کاری انجام بدهید؟ (Future plan – link your LLM degree at this University to your future plans). میخواهید درس هایی که یاد گرفتید را چطور با آینده تان پیوند بزنید؟
در نامه شخصی اصلی ای که به دانشگاه می نویسید مهم این است که درباره چیزهایی که می خواهید دانشگاه از شما بداند، اینکه واقعاً چطور آدمی هستید، فکر کنید. چون دانشگاه ها می خواهند وجهه شخصیتی شما را هم ببینند و نه فقط چیزهایی که توی رزومه لیست کردید یا قبلاً انجام داده اید. مثلاً درباره صفت هایی که آن موارد را توصیف می کند، درباره اتفاق ها یا تجربه هایی که ممکن است داشته باشید. این موردها به دانشگاه نشان میدهد که واقعاً چه طور آدمی هستید و در این رابطه باید بگویم که مهم است که ساده بنویسید. هر چقدر نامه ساده تر باشد، به نظرم صادقانه تر است. لحظه ای که شروع می کنید از لغت نامه استفاده کنید تا کلمه هاتون ثیقل باشند دیگه از زبان خودتون نیستند. پس اجازه بدهیم کلمه های خودمان از زبان خودمان باشند و طولانی هم نباشند.
انگیزه نامه و رزومه
خب ما در پی اچ دی پروپوزال یکی از چیزهای مهمی که همیشه به دانشجوها می گویم این است که یادتان باشد که نوشتن یک پروسه است و چون لزوماً آماده سازی های مداومی در مدارس ارائه نمی شود، شاید نوشتن یک نامه زمان زیادی ببرد. علی الخصوص مثلاً بیانیه شخصی اصلی یا نامه مشترک (Common App) یا انگیزه نامه برای فوق لیسانس. یکی از بزرگتری چیزهایی که به دانشجوها می گویم این است که هیچ چیز داخل نامه تان نباید اطلاعاتی باشند که می توانیم از رزومه تان بفهمیم. نامه امکانی است برای دانشگاه که شما را واقعی تر بشناسد. خصوصاً نامه های مربوط به دوره لیسانس. درباره دنیا چه فکری میکنید و چه چیزی به جامعه علمی اضافه خواهید کرد.