رویکرد پیشگیرانه‌ی «قانون ارتقاء سلامت اداری و مقابله با فساد»
فساد اداری در مقابل سلامت اداری Administrative health تعریف میشود که از نخستین نمودهای آن در طول تاریخ، جرم «رشوه» بوده و سپس بسته به نوع حکومت داری و حکمرانی، مصادیق دیگری نیز به آن اضافه گردیده، به دلیل ویژگی‌ها و آثاری مانند تضییع حقوق دیگران به نفع خود، عدم رعایت عدالت در ارائه‌ی خدمات اداری و قانونی، تعدی به اموال و امکاناتی که برای استفاده‌ی عموم در اختیار فرد قرار داده شده است، سرزنش پذیر است. از سوی دیگر، با کاهش میزان اعتماد افراد جامعه نسبت به نهادهای رسمی و قانونی و تردید در مشروعیت نظام حاکم و نیز تعرض به حقوق مالی دولت، همواره با مجازات‌های قانونی شدید و خشن مواجه بوده است، اما در جرایمی مانند فساد، از مرحله ی وقوع جرم فساد تا زمان اجرای مجازات، مسیری طولانی و ناهموار وجود دارد که اتصال یکی به دیگری را مشکل و محدود ساخته است؛
فساد معمولاً جرمی طرفینی است که هیچ یک از طرفین مایل به گزارش دهی نسبت به آن نمی‌باشند. اطلاع و اعلام جرم از ناحیه‌ی اشخاص ثالث نیز گاه با خطرات و تهدیدهایی برای آنان همراه است. هم چنین اعلام افراد به‌صورت ناشناس، ادامه‌ی رسیدگی و کسب دلیل را با مشکل مواجه می‌سازد. تکلیف قانونی اشخاص مسئول برای اعلام جرم نیز در عمل با انگیزه‌ی لازم جهت تعقیب به‌موقع و ادامه‌ی همکاری با مرجع قضایی همراه نبوده است. برخی پژوهشگران (اکرمن،۱۹۸۹: ۵۴) راه حل جرم زدایی از یکی از طرفین درگیر را که غالباً منظور، همان شخص غیر کارمند و مستخدم می‌باشد، پیشنهاد داده‌اند. این گونه راه حل‌ها به‌تنهایی بازدارنده نیست و منتهی به کاهش فساد نمی‌شود. مرتکبان فساد معمولاً از پایگاه اجتماعی بالا برخوردار بوده و به‌اصطلاح جزء مجرمین یقه سفید می‌باشند. مرتبط بودن آنها به منابع قدرت، اطلاعات و ثروت و بهره‌مندی از هوش بالا، احتمال ردیابی و کشف جرم را به‌شدت کاهش می‌دهد؛ به‌ویژه آن که در ایران، آیین دادرسی افتراقی با حاکمیت اماره‌ی مجرمیت به جای اصل، برائت تدوین و تصویب نشده است. همچنین در صورت کشف جرم و شروع تعقیب، چه بسا بهره‌مندی مرتکب از امتیازات فوق، رسیدگی کیفری را در هر مرحله دچار اخلال نموده یا متوقف نماید و در صورت صدور حکم نیز گاه مشمول مرور زمان می‌گردد. از سوی دیگر، پرداختن به موضوعات چالش برانگیزی مانند فساد اداری، همواره با حساسیت‌ها و مشکلات و حواشی خاص توأم بوده که گاه رسیدگی کیفری را ناخواسته تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. از این رو، اتخاذ تدابیری به‌منظور جلوگیری از وقوع جرم و پیشگیری از تحقق آن از طریق بالا بردن هزینه‌های ارتکاب و پایین آوردن منافع آن، بهترین راه حل است.
داد خدایی، لیلا، ۱۳۹۲، بررسی مفهوم «فساد» و رویکرد پیشگیرانه‌ی قانون‌گذار ایران در قانون ارتقاء سلامت اداری و مقابله با فساد، فصلنامه تعالی حقوق/ دوره جدید/ شماره ۳