روش تحقیق کیفی در پروپوزال دکتری
An Overview of Qualitative Research in phD proposal
در پاسخ به این سوال که روش تحقیق کیفی چیست، باید گفت که گاهی محقق در پروپوزال دکتری به جای پرسیدن سؤالاتی مانند: مردم به چه فکر می‌کنند یا مثلاً اگر فلان کار انجام شود، چه اتفاقی خواهد افتاد می‌خواهد نگاه عمیقی به یک شخص با موقعیت ویژه بیندازد، یعنی محقق این سؤال را می‌پرسد که مردم چگونه عمل می‌کنند یا اتفاقات چگونه انجام می‌گیرد. برای دست‌یابی به پاسخ چنین سؤالاتی، محققین از روش‌هایی استفاده می‌کنند که به آنها تحقیق کیفی گفته میشود.
اصطلاح تحقیق کیفی در پروپوزال دکتری به چندین روش جمع‌آوری داده‌ها از قبیل تحقیق میدانی[۱]، مشاهده یا مشارکت[۲] و مصاحبه‌های عمیق[۳] اشاره دارد. تفاوت‌های قابل ملاحظه‌ای بین این راهبردهای[۴] تحقیقی وجود دارد، اما همه آنها بر “نزدیک شدن به داده‌ها”[۵] تاکید دارند. و بر این مفهوم استوارند که «تجربه» بهترین راه برای درک رفتار اجتماعی است. با توجه به اینکه روش تحقیق کیفی بیشتر در طرح های تحقیقاتی مقطع دکتری انجام میشود، اما گاهی در پایان نامه ها و پروپوزال های کارشناسی ارشد نیز از روش تحقیق کیفی و یا آمیخته ( کمی و کیفی ) ( Qualitative & Quantitative research ) استفاده میشود.
فیلستد[۶] به راهبردهای تحقیقی مانند مشاهده با مشارکت، مصاحبه عمیق، مشارکت کامل در فعالیت مورد تحقیق، کار میدانی[۷] و … اشاره دارد که به محقق اجازه می‌دهد تا اطلاعات دست اول را در مورد جهان اجتماعی مورد بررسی به دست آورد. روش‌شناسی کیفی به محقق اجازه می‌دهد تا به داده‌ها نزدیک شود و از آن طریق جنبه‌های تحلیلی[۸] و مفهومی[۹] خود را از داده‌ها به دست آورد. (به جای اینکه از تکنیک‌های انعطاف‌ناپذیر[۱۰] کمی از پیش تعیین شده استفاده کند که جهان اجتماعی را به صورت تعاریف عملیاتی[۱۱] که خود محقق ساخته است، درآورد).
معنی روش تحقیق کیفی
نزدیک شدن به داده‌ها به معنای تعامل با مردم مورد مطالعه، یادگیری فرهنگ، عقاید، ارزش‌ها، الگوهای رفتاری و زبان آنها و تلاش برای درک احساس، انگیزه‌ها و هیجانات آنهاست. محقق کیفی رفتار اجتماعی را درک می‌کند، چون او ادراک شخص، تعبیر او از واقعیت و چگونگی ارتباط آنها با رفتارش را کشف می‌کند و با قرار دادن خود به جای شخص دیگر به این درک می‌رسد. بعضی از محققین کیفی به دلیل اینکه تقلید از راهبردهای تحقیقی علوم فیزیکی را اشتباه می‌دانند، روش علمی کمی را رد می‌کنند، چون به نظر آنها رفتار انسان متفاوت از موضوع مورد مطالعه شیمیدانان، زیست‌شناسان و فیزیکدانان است. به نظر بعضی از محققین کیفی، پذیرفتن روش‌های علوم طبیعی، دانشمندان اجتماعی را وادار می‌کند که همه چیز را اندازه‌گیری کنند، اما چیزی را درک نمی‌کنند. به نظر آنها توسعه و آزمون نظریه‌های انتزاعی با استفاده از روش‌های کمی به دلیل وفادار بودن محقق به چارچوب نظری، موجب سوء برداشت از معنی واقعیت اجتماعی میشود. در مقابل معنی روش تحقیق کیفی روش تحقیق کیفی؛ qualitative research، روش‌های غیر کیفی، توجه به کمی کردن[۱۲] به عنوان موانعی[۱۳] در نظر گرفته می‌شوند که از مطالعه تجربیات غیرقابل مشاهده یا تجربیات درونی جلوگیری می‌کند. در واقع به نظر محقق کیفی، تاکید بر رویدادهای قابل مشاهده، دانشمند اجتماعی را از آنچه که او واقعا سعی دارد درک کند، دور می‌سازد. محقق در درس روش تحقیق باید یک نمونه پروپوزال با روش تحقیق کیفی یا کمی و یا آمیخته ارائه و دفاع نماید.
البته همه محققین کیفی چنین نظر افراطی‌ای ندارند؛ بسیاری از آنها مشاهدات خود را با توجه به نظریه‌های رسمی سازمان می‌دهند و تعداد زیادی از تحقیقات کیفی شامل شمارش و ثبت دقیق رویدادها نیز میباشد. با این وجود هدف، توصیف واقعیت‌های اجتماعی از دید آزمودنی‌هاست، نه از دید مشاهده کننده، تعریف موقعیت مردم مورد مطالعه مشتمل است بر رفتار قابل مشاهده، انگیزه‌ها، احساسات و هیجانات ذهنی آنان. توجه به تعاریف ذهنی، فایده نظریه‌ها و اندازه‌گیری‌ها را کاهش می‌دهد، چرا که اعتقاد بر این است که «رویدادهای درونی»[۱۴] فقط از طریق تجربه شخصی محقق در مورد اینکه زندگی خود را چگونه می‌بینند و تفسیر می‌کنند، قابل درک است.
پروپوزال روش تحقیق کیفی
یک یا چند نمونه پروپوزال تحقیق کیفی آموزش خوبی برای آشنایی با نوشتن طرح های تحقیقات کیفی محسوب میشود؛ پروپوزال کیفی روش تحقیق کیفی qualitative research proposal بر اساس الگوهای ابزاری تحقیقات کیفی باید انجام شود. نمونه تحقیق کیفی در سایت پی اچ دی پروپوزال قابل دانلود میباشد. نمونه ای از پروپوزال تکمیل شده با فرمت پروپوزال کیفی را میتوانید در بخش نمونه پروپوزال ارشد مدیریت و نمونه فرم تکمیل شده طرح های پژوهشی بیابید. یک نمونه مقاله کیفی نیز میتواند شما را با سبک های گردآوری داده ها به روش کیفی آشنا سازد. همچنین در کتابهای روش تحقیق میتوانید با مضمون تحقیق کیفی بیشتر آشنا شوید.
با اینحال، بعضی از محققین کیفی معتقدند بهترین راه درک دقیق نگرش‌های دیگران این است که محقق تا حد امکان حداقل تئوری‌ها یا عقاید اندازه‌گیری از پیش تصور شده را وارد شرایط تحقیق بنماید. در عوض رویکرد ایده‌آل[۱۵] این است که محقق در تعامل با آزمودنی‌های تحقیق و شرایط زندگی آنها، خود را بیامیزد[۱۶] و اجازه دهد آگاهی از الگوهای اجتماعی از طریق مشارکت عمیق[۱۷] با آزمودنی‌ها خود به خود پدید آید. البته به دست آوردن این آگاهی آسان نیست. محقق باید ارزش‌ها، ادراکات و احساسات شخصی را کنار گذارد و سعی کند دنیا را از دید افراد منتخب تجربه کند.