نظریه متغیرهای سه بعدی لیکرت در مدیریت

متغیرها در رویه های مدیریتی

اثربخشی در سازمان از اجزای اصلی سرآمدی و تعالی سازمانی محسوب میشود. سازمان های پیشرو، پیوسته در حال بکارگیری مدل های اجرایی ارتقای اثربخشی در سطوح مختلف عملکرد هستند. مبحث اثربخشی یکی از موضوعاتی است که تا کنون در پایان نامه ها و مقالات علمی پژوهشی بسیاری مورد توجه قرار گرفته است؛ با این حال، توجه به ریسرچ گپ این موضوع در ارتباط با زمینه های جدید روز، میتوان همچنان هم از موضوعات کاربردی محسوب شود. 

نظریه های متعددی درباره تعالی اثربخشی به چشم میخورد؛ رنسیس لیکرت سه متغیر علّی (Casual)، میانجی یا مداخله ­گر (Intervening) و باز داده (End – Result) را مشخص می­کند که برای اثر بخشی سازمان باید به این عوامل توجه کرد.

– متغیرهای علّی عبارتند از عواملی که در جریان رشد و توسعه درون یک سازمان و نتایج و حاصل کار آن تاثیر می­ گذارند این متغیرها، متغیرهای مستقلی هستند که بوسیله سازمان و مدیریت آن می­توانند تغییر یا تعدیل پیدا کنند نه متغیرهایی نظیر شرایط عمومی تجارت که ورای کنترل سازمان تجاری است. راهبردها، مهارت­ها و رفتار رهبری، تصمیمات مدیریت، خط­ مشی­ ها و ساخت سازمانی از متغیرهای علّی هستند.

– متغیرهای مداخله­ گر (میانجی) وضع جاری شرایط درونی سازمان را بیان می­کنند، بنابراین می­توان گفت که متغیرهای علّی بر منابع انسانی یا متغیرهای میانجی یک سازمان اثر می­ گذارند.

– متغیرهای بازده (غایتی) عبارتند از متغیرهای وابسته (Dependent Variable) که دستاوردهای سازمان را منعکس می­کنند. شاید بیش از ۹۰% مدیران در ارزشیابی اثربخشی سازمان­ها فقط به سنجش بازده (output) توجه دارند.

نتیجه ­گیری: رابطه میان این سه طبقه از متغیرها را می­توان بصورت محرک­هایی (متغیرهای علّی) که بر روی ارگانیسم (متغیرهای میانجی) عمل می­کنند و پاسخ­های معینی (متغیرهای بازده) را می­ آفرینند تصور کرد.

نظری متغیرهای سه بعدی لیکرت در مدیریت

 (برگرفته از: رفتار، بلانچارد، ترجمه علاقه­ بند، ص ۹۶)