روش تحقیق همبستگی

معرفی روش تحقیق همبستگی

در پژوهش همبستگی، هدف پایان نامه است که مشخص شود که آیا رابطه ای بین دو یا چند متغیر کمی (قابل سنجش) وجود دارد و یا خیر و اگر این رابطه وجود دارد، اندازه و حد آن چقدر است.

این گونه پژوهش شامل مطالعه دو یا چند دسته از اطلاعات مختلف مربوط  به کمک یک گروه یا یک دسته اطلاعات از دو یا چند گروه به منظور مطالعه تغییرات در یک یا چند عامل در اثر تغییرات یک یا چند عامل دیگر است.

یکی از تفاوت های مهم روش تحقیق همبستگی با پژوهش پس رویدادی یا علّی – مقایسه ای آن است که پژوهش همبستگی در مورد رابطه بین متغیر هایی که فقط در مورد یک گروه بدست آمده است، به کار می رود.

پژِوهش های همبستگی شامل کلیه پژوهش هایی است که در آن ها سعی می شود رابطه بین متغیر های مختلف با استفاده از ضریب همبستگی، کشف یا تعیین شود. هدف از روش تحقیق همبستگی مطالعه حدود تغییرات یک یا چند متغیر با حد تغییرات یک یا چند متغیر دیگر است. چون درک همبستگی و ضریب آن در این نوع پژوهش لازم است، بنابراین ابتدا بدان پرداخته می شود (دلاور، ۱۸۷).

کاربردهای روش تحقیق همبستگی

1. کشف همبستگی بین متغیرها

۲. پیش بینی یک متغیر از روی یک یا چند متغیر دیگر

رابطه همبستگی از طریق محاسبه ضریب همبستگی (r) امکان پذیر است و دامنه آن بین ۱- و ۱+ متغیر است. ضریب همبستگی هم بیانگر رابطه است و هم نشان دهنده ی جهت ارتباط:

ـ مثبت: ضریب همبستگی بین صفر و ۱+ تغییر می نماید. مفهوم مثبت معرف آن است که با افزایش یا کاهش میزان یک متغیر، میزان متغیر دیگری افزایش یا کاهش یابد. رابطه بین سابقه کار و حقوق دریافتی کارکنان را می توان به عنوان مثال مطرح نمود.

ـ منفی: ضریب همبستگی بین ۰ و ۱- تغییر می نماید. رابطه منفی، بیانگر آن است که افزایش در میزان یک متغیر، با کاهش در میزان متغیر دیگری همراه شود. رابطه بین خودشکوفایی و افسردگی کارکنان مثال بارزی از این حالت می باشد.

رقم صفر نشان دهنده نبودن رابطه بین دو متغیر است.

تفسیر های مختلفی برای میزان ضریب وجود دارد. شایان ذکر است که میزان ضریب و جهت در پژوهش های همبستگی به صورت مستقل عمل می نماید. به عبارت دیگر، میزان همبستگی بین دو متغیر با ضریب ۶۵%+ و ۶۵%- دقیقا یکسان است.

معرفی روش همبستگی بر مبنای هدف کاربرد

الف. مطالعه همبستگی دو متغیری

ب. تحلیل رگرسیون

پ. تحلیل ماتریس همبستگی یا کواریانس (سرمد، بازرگان، حجازی، ۹۶).

در مطالعات همبستگی دو متغیری، هدف بررسی رابطه بین دو متغیر موجود در پژوهش است.

در تحلیل رگرسیون، هدف پیش بینی تغییرات یک یا چند متغیر وابسته (ملاک) با توجه به تغییرات متغیرهای مستقل (پیش بینی) است. در بعضی از بررسی ها از مجموعه همبستگی های دو متغیری متغیرهای مورد بررسی از جدولی به نام ماتریس همبستگی یا کواریانس استفاده می شود. در این جا به شرح بیشتری از پژوهش های همبستگی مزبور پرداخته می شود:

(الف) پژوهش همبستگی دو متغیری

در این گونه پژوهش ها، هدف تعیین میزان هماهنگی تغییرات است که متغیر است. برای این منظور بر حسب مقیاس های اندازه گیری متغیرها، شاخص های مناسبی اختیار می شود.

از آن جا که در اکثر پژوهش های همبستگی دو متغیری از مقیاس فاصله ای با پیش فرض توزیع نرمال دو متغیری برای اندازه گیری متغیرها استفاده می شود، لذا ضریب همبستگی محاسبه شده در این گونه پژوهش ها، ضریب همبستگی پیرسون و یا به طور خلاصه ضریب همبستگی است (سرمد،بازرگان، حجازی، ۸۹).

(ب) تحلیل رگرسیون

در پژوهش هایی که از تحلیل رگرسیون استفاده می شود، هدف معمولا پیش بینی یک یا چند متغیر ملاک از یک یا چند متغیر پیش بینی است. چنان چه هدف پیش بینی یک متغیر ملاک از چند متغیر پیش بینی باشد، از مدل رگرسیون چندگانه استفاده می شود.

در صورتی که پیش بینی همزمان چند متغیر ملاک از متغیرهای پیش بینی یا زیر مجموعه ای از آن ها باشد، از مدل رگرسیون چند متغیری استفاده می شود.

در پژوهش های رگرسیون چندگانه، هدف پیدا کردن متغیرهای پیش بینی است که تغییرات متغیر ملاک را چه به تنهایی و چه مشترکا پیش بینی کند. ورود متغیرهای پیش بینی در تحلیل رگرسیون به شیوه های گوناگون صورت می گیرد.

ورود متغیرهای پیش بینی در تحلیل رگرسیون

۱.روش همزمان

۲.روش گام به گام

۳.روش سلسله مراتبی

در روش همزمان، تمام متغیرهای پیش بینی با هم تحلیل می شوند. در روش گام به گام اولین متغیر پیش بینی بر اساس بالاترین ضریب همبستگی صفر مرتبه با متغیر ملاک تحلیل می شود.

در روش سلسله مراتبی، ترتیب ورود متغیرها به تحلیل بر اساس یک چارچوب نظری یا تجربی مورد نظر پژوهش گر صورت می گیرد. به عبارت دیگر، پژوهش گر شخصا درباره ورود متغیرها به تحلیل تصمیم گیری می کند. این تصمیم گیری که قبل از شروع تحلیل اتخاذ می شود، می تواند بر اساس سه اصل عمده زیر باشد:

۱.رابطه علت و معلول

۲.رابطه متغیرها در پژوهش های قبلی

۳.ساختار طرح پژوهش (سرمد، بازرگان، حجازی، ۹۰)

(ت) تحلیل ماتریس کواریانس یا همبستگی

در مواقعی که پژوهش گر از همبستگی مجموعه ای از متغیرها بخواهد تغییرات متغیرها را در عامل های محدودتر خلاصه کند یا ویژگی های زیر بنایی یک مجموعه از داده ها را تعیین نماید از روش تحلیل خاصی استفاده می کند. در صورتی که پژوهش گر بخواهد مدل خاصی را از لحاظ روابط متغیرهای تحت بررسی بیازماید، از روش معادلات ساختاری استفاده می کند.